Od października 2025 r. rusza system kaucyjny. Oznaczone butelki PET, puszki aluminiowe i szkło wielorazowe zaczną funkcjonować w obiegu z dodatkową opłatą, którą odzyskasz przy zwrocie opakowania. Ta zmiana ma podnieść poziom recyklingu i zmniejszyć ilość śmieci w przestrzeni publicznej.
Jednak system kaucyjny to nie tylko przepisy. To również nowy sposób myślenia o opakowaniach: nie jak o odpadach, ale jak o surowcach, które mają wartość. I właśnie w tym tkwi inspiracja dla kartonów – materiału, którego system formalnie nie obejmuje, ale który wciąż jest wszechobecny w naszym codziennym życiu.
Czy system kaucyjny będzie lekcją odpowiedzialności?
Kaucja działa prosto: zapłacisz 50 groszy lub złotówkę więcej przy zakupie napoju i odzyskasz tę kwotę, kiedy oddasz oznacza logotypem butelkę czy puszkę do sklepu. Dzięki temu konsumenci uczą się, że opakowanie nie kończy swojego życia w momencie opróżnienia, tylko może wrócić do obiegu.
To doświadczenie szybko można przenieść także na inne materiały. Jeśli zrozumiemy, że butelka to surowiec, zaczniemy inaczej patrzeć również na kartony używane. Edukacja i codzienna praktyka przekonują, że opakowanie może trafić do recyklingu, a karton transportowy nadaje się do ponownego wykorzystania.
Kartony w cieniu systemu – co możemy zrobić?
System kaucyjny nie obejmuje kartonów, bo ich konstrukcja jest bardziej złożona. Ale to nie oznacza, że ich znaczenie jest mniejsze. Wręcz przeciwnie – skoro część opakowań dostała własny system, naturalnie zaczynamy pytać: co z resztą?
To pytanie otwiera przestrzeń do działań:
- przypominania, że kartony po mleku i sokach należy wrzucać do żółtego pojemnika,
- pokazywania, że kartony transportowe mogą być używane wielokrotnie,
- wspierania takich rozwiązań jak skup kartonów, które wydłużają życie opakowań i zmniejszają ilość odpadów.
Inspiracja dla firm i konsumentów w zakresie zarządzania kartonami. Działania ekologiczne, które mówią więcej niż słowa
System kaucyjny pokazuje, że prosta zasada – oddajesz, odzyskujesz – naprawdę działa. To może zainspirować także firmy i konsumentów w podejściu do kartonów.
Dla firm oznacza to większą dbałość o selektywną zbiórkę i współpracę ze skupem, dając realne oszczędności i lepsze wyniki w raportach ESG. Dla konsumentów wiąże się ze świadomym wyborem, by nie wyrzucać kartonu gdziekolwiek, tylko tam, gdzie faktycznie trafi do recyklingu. Warto podkreślić, że segregacja śmieci w firmie to nie jedyny ekologiczny krok, który można wdrożyć.
Inspiracja działa bardzo prosto. Jeśli klient nauczy się, że butelkę oddaje, bo inaczej traci pieniądze, to zaczyna dostrzegać wartość także w kartonie. Z czasem pojawia się myśl: jak mogę sprawić, żeby mój karton też miał drugie życie?
Edukacja ekologiczna – pomost między systemem a codziennością
Fundamentem jest edukacja ekologiczna. System kaucyjny daje narzędzie, ale to edukacja sprawi, że zaczynamy myśleć szerzej niż tylko o samych butelkach i puszkach.
Tu swoją rolę mają:
- szkoły, które uczą dzieci segregacji,
- firmy, które komunikują, że wysyłają produkty w kartonach z drugiego obiegu,
- fundacje i organizacje ekologiczne, które uświadamiają, jak recykling kartonów wpływa na środowisko i gospodarkę.
Im więcej prostych komunikatów w przestrzeni publicznej – „karton po mleku do żółtego”, „opakowanie transportowe może służyć wiele razy” – tym większa szansa, że system kaucyjny pociągnie za sobą szerszą zmianę.
Butelki uczą nas, jak traktować kartony
System kaucyjny od października 2025 roku prawdopodobnie będzie rewolucją, która zmieni sposób, w jaki myślimy o opakowaniach. Choć nie obejmuje kartonów, już staje się inspiracją, żeby również je traktować jak wartościowy materiał.
Jeśli butelkę oddajemy, żeby wróciła do obiegu, to karton możemy przetworzyć lub użyć ponownie, by ograniczyć odpady. W ten sposób system kaucyjny i edukacja ekologiczna idą ramię w ramię, pokazując, że każdy materiał ma znaczenie.
W Fundacji Karteko wierzymy, że największa zmiana zaczyna się w świadomości. A system kaucyjny to tylko pierwszy krok, który otwiera drzwi do lepszego recyklingu kartonów i budowania prawdziwej gospodarki obiegu zamkniętego.
